Kto to wszystko zbuduje – czyli olbrzymia skala inwestycji
Według danych zawartych w raporcie Spectis projekty znajdujące się w fazie budowy w naszym kraju mają wartość ok. 152 mld zł. Z kolei projekty będące obecnie na etapie przetargu, planowania lub w fazie koncepcyjnej opiewają aż na 713 mld zł[1]. To oczywiście nie tylko projekty budowlane czy infrastrukturalne, ale także projekty z branży przemysłowej.
Warto zauważyć, że same nakłady na infrastrukturę kolejową zaplanowane na lata 2024–2030 w ramach kilku publicznych programów inwestycyjnych wynoszą blisko 250 mld zł[2]. Tyle tylko, że ta kwota jest ponad dwukrotnie wyższa od zdolności przerobowych polskiej branży budownictwa kolejowego. A branża już dziś potrzebuje tysięcy pracowników, żeby móc realizować inwestycje w toku. Rozsądnie prowadzony proces integracji mniejszości etniczno-kulturowych mógłby wypełnić luki w talentach i pobudzić rozwój przedsiębiorstw, wzmocnić pozycję ekonomiczną tych grup oraz przynieść korzyści gospodarce i szerszemu społeczeństwu. To wymaga czasu i determinacji, ale jest racjonalne i wynika z potrzeb gospodarki i ludzi. Stawką w tej grze jest rozwój Polski i realizacja wielu kluczowych inwestycji.
Jak wynika z badania Manpower, w tym roku 33% firm planuje powiększenie swoich zespołów, 16% prognozuje redukcję etatów, a 47% organizacji chce pozostawić liczbę pracowników na niezmienionym poziomie. Mamy już 29 zawodów deficytowych, gdzie szukanie pracownika przypomina poszukiwania igły w stogu siana. Coraz gorzej jest w zawodach takich jak magazynier, elektryk, elektromechanik i elektromonter, ślusarz, spawacz, a także mechanik pojazdów samochodowych. Grupa deficytów powiększy się również o nauczycieli przedszkoli oraz pracowników służb mundurowych[3].
Wyzwania i możliwości z najmniej oczekiwanej strony
Europa szykuje wielki zwrot w kierunku górnictwa – ale nie chodzi bynajmniej o wydobycie węgla. Tym razem poszukiwane będą złoża pierwiastków ziem rzadkich. Zacznijmy od faktów, a te mogą być szokujące. Jeszcze na początku ubiegłego wieku Europa odpowiadała za ok. 40% światowej produkcji wydobywczej. Teraz wartość ta spadła do 3%. Tymczasem rosnąca dominacja Chin w produkcji i łańcuchu dostaw baterii oraz minerałów ziem rzadkich stanowi ciągłe zagrożenie dla Europy, ponieważ coraz bardziej uzależnia nas od Azji. Konsekwencje zaniechań na własnym kontynencie i pełnego podporządkowania mogą być niewyobrażalne. I bynajmniej nie chodzi tu tylko o ryzyko utraty konkurencyjności przez europejską gospodarkę i wycieku krytycznych technologii oraz innowacji przemysłowych[4]. Stąd coraz większy nacisk na recykling. Unijny projekt SUSMAGPRO, który skupiał się na recyklingu magnesów ziem rzadkich stosowanych głównie w turbinach wiatrowych, elektronice i silnikach samochodów elektrycznych, przyniósł zakładane efekty. Jednym z liderów światowego rynku pozostaje polski Elemental Holding SA.
Tymczasem ruszyły prowadzone przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy poszukiwania złóż surowców krytycznych na Suwalszczyźnie. Przypomnijmy, że już ponad 60 lat temu zostały tam odkryte złoża rudy żelaza, w tym rzadko spotykanych rud tytanu i wanadu. Brakowało jednak zdolności technologicznych i woli politycznej do rozpoczęcia ich eksploatacji. Równocześnie – według doniesień medialnych – trwają przygotowania do poszukiwania złóż uranu i metali ziem rzadkich. Mamy wiedzę, kompetencje i doświadczenie nieporównywalne z zasobami i możliwościami jakiegokolwiek spośród europejskich krajów. Wykorzystajmy to. To również szansa dla nas, dla Śląska, w jego historycznych granicach. Bo to na tym obszarze, zwłaszcza w Sudetach, zlokalizowanych jest wiele krytycznych dla przyszłości złóż.
Perspektywy na 2024 r. to temat rzeka, do którego będziemy systematycznie wracać. W kolejnych artykułach napiszemy o AI w przemyśle oraz szansach i zagrożeniach wynikających z robotyzacji i automatyzacji. Pochylimy się nad konsekwencjami gospodarczymi wojny, a także nad strategią przemysłową sektora obronnego w UE i jej możliwymi implikacjami dla Polski.
[1] https://portalprzemyslowy.pl/przemysl-gospodarka/gospodarka-produkcja/przed-tymi-3-wyzwaniami-stoi-branza-przemyslowa/, dostęp: 18.03.2024.
[2] https://spectis.pl/news/427/5/Ograniczone-zdolnosci-wykonawcow-hamulcem-dla-rozpedzajacych-sie-inwestycji-kolejowych, dostęp: 18.03.2024.
[3] https://portalprzemyslowy.pl/przemysl-gospodarka/gospodarka-produkcja/pracownik-w-branzy-przemyslowej-poszukiwany-jak-dotrzec-do-niego-w-internecie/, dostęp: 18.03.2024.
[4] https://www.euronews.com/business/2024/03/12/heres-why-europe-needs-to-revive-its-mining-sector, dostęp: 18.03.2024.
